Vergi dilimi nedir? Vergi dilimi, çalışanların gelir seviyelerine göre farklı oranlarda devlete ödemek zorunda oldukları payı gösteren bir vergi sistemidir. Vergi dilimi, her yıl belirli gelir seviyelerine göre gruplara ayrılır. Gelir sahipleri bulundukları gruplarda belirtilen oranlarda ödemelerini gerçekleştirir. Düşük gelir sahiplerinin daha düşük, yüksek gelir sahiplerinin daha yüksek oranlarda vergi ödediği bu sistemde adil olmak ve gelir dağılımını dengelemek amaçlanır.
Gelir Vergisi Matrahı Nedir?
Gelir vergisi matrahı gelir sahibinin elde ettiği gelirden yasal olarak ödemesi gereken giderlerin ve istisnaların çıkarılmasıyla oluşan miktarı gösterir. Gelir vergisi matrahı, gelir sahibinin ödemesi gereken vergiyi hesaplamasında yardımcı olan temel değeri ifade eder.
Örneğin, bir kişinin yıllık geliri, maaş geliri, faiz kazançları ve gayrimenkul kira gelirlerinden oluşuyorsa, bu gelirlerin toplamı gelir vergisi matrahını oluşturur. Ancak bu matrah üzerinden belirli harcamalar veya istisnalar düşülebilir. Mesleki giderler, eğitim masrafları veya belirli bir miktarın altındaki faiz geliri gibi öğeler matrahtan çıkarılabilir. Bu sebeplerle vergi dilimi içindeki hesaplamalar da değişmektedir.
Vergi Dilimleri Brüt Mü Net Mi Hesaplanır?
Vergi dilimi oranları genellikle brüt gelir üzerinden hesaplanır. Brüt gelir, gelir sahibinin elde ettiği gelirden herhangi bir giderin çıkartılmamış halidir. Vergi dilimlerinin brüt gelir üzerinden hesaplanmasının nedeni gelir vergisinin, gelirlerin tümünden alınması gerekmesidir. Gelir sahibinin vergi dilimlerini hesaplamak için öncelikle brüt geliri belirlemesi gerekir. Daha sonra, bu brüt gelir, vergi dilimlerine göre ayrılarak her dilim için geçerli vergi oranları kullanılarak vergi hesaplamaları yapılır. Bu hesaplamalar sonucunda gelir sahibinin ödemesi gereken gelir vergisi miktarı bulunur.
Vergi Türleri Nelerdir?
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen 7 adet temel vergi türü vardır. Bunlar şu şekildedir:
- Gelir Vergisi
- Kurumlar Vergisi
- Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV)
- Damga Vergisi
- Katma Değer Vergisi (KDV)
- Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)
- Emlak Vergisi
Güncel Yeni Vergi Dilimleri Nasıl Hesaplanır?
Vergi dilimi çeşitlerinde gelire göre değişen vergi oranları kademeli olarak uygulanır ve her limit için ayrı ayrı hesaplanır. Vergi dilimlerinin hesaplanmasında dikkate alınması gereken bu kademeli yapı, kişilerin veya işletmelerin farklı gelir seviyelerine göre farklı vergi oranları ödemesini sağlar. 2023 vergi dilimleri ve her oranlara karşılık gelen gelir vergisi matrahları şöyledir:
| GELİR DİLİMİ | VERGİ ORANI |
|---|---|
| 70.000 TL’ye kadar | %15 |
| 150.000 TL’nin 70.000 TL’si için 10.500 TL, fazlası | %20 |
| 550 bin TL’nin 150.000 TL’si için 26.500 TL, fazlası | %27 |
| 1.900.000 TL’nin 550.000 TL için 134.500 TL, fazlası | %35 |
| 1.900.000 TL’den fazlasının 1.900.000 için 607.000 TL, fazlası | %40 |
Türkiye’deki gelir vergisi hesaplama sürecini güncel gelir vergisi oranlarıyla bir örnek üzerinden açıklayalım:
Örneğin, yıllık geliriniz 400 bin TL olsun. Ülkemizdeki 2023 vergi dilimi oranlarına göre bu gelirinizin 70 bin TL’ye kadar olan kısmı için %15; 70 bin TL ila 150 bin TL arasındaki kısmı için %20; 150 bin TL ila 550 bin TL arasındaki kısmı için ise %27 olarak uygulanır. Yıllık toplam geliriniz 400 bin TL olduğu için tümüne %27lik vergi oranı uygulamamız yanlış olacaktır. Bunun yerine kademeli hesap yapmamız gerekir.
- Gelirinizin 70 bin TL’lik kısmı için yüzde 15 üzerinden 10 bin 500 TL;
- 70 bin TL ila 150 bin TL arasındaki 80 bin TL’lik kısmı için yüzde 20 üzerinden 16 bin TL;
- 150 bin TL’nin üzerindeki 250 bin TL’lik geliriniz için de yüzde 27 üzerinden 67 bin 500 TL.
Bu hesaplamalar sonucunda 400 bin TL için ödemen gereken gelir vergisi 94 bin TL (10 bin 500 TL+ 16 bin TL + 67 bin 500 TL) olur. Bu örneğimizden yola çıkarak siz de gelir vergisi hesaplayabilirsiniz. Ancak dikkat etmeniz gereken kısım kademeli hesap yapmanız gerektiğidir.
Asgari Ücret Alan Kişi Vergi Dilimine Girer Mi?
1 Ocak 2022’den itibaren, asgari ücretin altında maaş alanlar da dahil olmak üzere, asgari ücretin gelir ve damga vergileri dışında tutulduğu ve asgari ücretin üzerinde ücret alanların da asgari ücret seviyesindeki kısmının vergi dilimi içine girmediği bir düzenleme yapıldı.
Maaş Kesintileri Nelerdir?
Türkiye’de maaş kesintileri, gelir vergisi, sosyal güvenlik primleri, damga vergisi, sendika aidatı, kredi ödemeleri, işveren katkıları gibi çeşitli nedenlerle yapılan ödemelerin brüt maaştan kesilmesini içerir. Bu kesintiler, her çalışanın maaşından düzenli olarak yapılır ve toplam net maaşı etkiler.
Vergi dilimi, belirli bir seviyede gelir düzeyinin üzerindeki gelirin farklı oranlarda vergilendirileceğini belirtirken, gelir gider takibi sayesinde hangi vergi dilimine girildiği ve hangi oranda vergi ödenmesi gerektiği hesaplanılabilir. Gelir gider takip programı sayesinde işletmenizin gelir gider takibini kolayca yapabilirsiniz.