Sigorta primi, sigorta şirketlerine ödenen bir tür sigorta bedelidir. Sigorta sözleşmesi kapsamında belirlenen bir prim, sigortalının risklerini ve hasar durumlarını karşılamak için ödenir. Bu makalede sigorta primi nedir, farklı sigorta türleri için nasıl hesaplanır ve sigortalılar için prim oranları hakkında bilgi edineceksiniz.
Sigorta Primi Nedir?
Sigorta primi, sigorta poliçesi sahibi tarafından sigorta şirketine ödenen bir meblağdır. Bu meblağ, sigorta şirketi tarafından sigortalının risklerini üstlenmek ve gelecekteki hasar durumlarını karşılamak için kullanılır. Sigorta primi, sigorta sözleşmesinde belirtilen bir orana göre hesaplanır ve düzenli olarak ödenmelidir.
Sigorta primleri, sigorta türüne, sigortalının risk profiline ve poliçe kapsamına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, bir araba sigortası için sigortalının yaşına, cinsiyetine, aracın marka ve modeline, kullanım amaçlarına ve kazanç kaybına bağlı olarak sigorta primi farklılık gösterebilir.
4/A Kapsamında Sigortalıların Prim Oranları
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre, 4A kapsamında yer alan işçiler, işverenleri tarafından sigortalanır. Bu kapsamda emeklilik hakları, malullük prim ödemeleri ve gelir vergisi gibi ödemeler işverenler tarafından gerçekleştirilir.
"Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 4A sigorta primi ne kadar?" sorusu, bu çalışanlar tarafından sıkça sorulur ve her yıl güncellenen oranlar doğrultusunda hesaplamalar yapılır. Prime esas kazançların belirlenen sınırları aşması durumunda, sadece aşan kısım üzerinden %37,5 oranında prim ödemesi yapılır.
2023 için belirlenen 4A sigorta primi oranları şu şekildedir:
- Malullük, ölüm, yaşlılık: %20
- Genel sağlık hizmetleri: %12.5
- İşveren payı: %11
- İşsizlik Sigortası: %3
- Çalışan Payı: %5
Asgari ücret kesinti oranlarına bağlı olarak sigorta primleri kategorilere göre yeniden düzenlenmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın resmî sitesinde duyurulan güncel oranlar üzerinden 4A sigorta prim ödemeleri yapılır.
4/A sigortalıları, yani Sosyal Güvenlik Kurumu'na bağlı çalışanlar için sigorta prim oranları belirlenmiştir. 2023 yılı itibariyle, 4/A kapsamında çalışanlar için sigorta prim oranı %14'tür. Bu oran, çalışanın brüt ücretine uygulanır ve sigorta primi bu oran üzerinden hesaplanır.
Örneğin, bir çalışanın brüt ücreti 3.000 TL ise, hesaplaması şu şekilde yapılır: 3.000 TL x 0.14 = 420 TL Bu durumda, çalışanın sigorta primi aylık olarak 420 TL olacaktır.
4/B Kapsamında Sigortalıların Prim Oranları
BAĞ-KUR sistemi, iş yeri sahipleri, esnaflar ve serbest meslek sahiplerini kapsayan bir sigortalama türüydü. Ancak, BAĞ-KUR’un SGK'ya alınmasıyla birlikte, bu gruplar 4B kategorisi altında toplandı. 2023 Temmuz zammı sonrasında, asgari ücret üzerinden düzenli olarak BAĞ-KUR primi ödeyenler için tutar 3.957 TL, düzensiz ödeme yapanlar için ise 4.628 TL olarak belirlendi.
4B kategorisindeki çalışanlar, kendi adlarına gelir elde ettikleri için sigorta primlerini hesaplamak, takip etmek ve ödemekle sorumludur. Bu durum, 4B sigortalılarının işveren yükümlülüklerini yerine getirmelerini gerektirir. Sigorta primi oranları zamanla değişebileceğinden, 4B çalışanları güncel oranları takip etmelidir.
İsteğe Bağlı Sigortalıların Prim Oranları
İsteğe bağlı sigorta primi, çalışanların genel sağlık sigortası ve diğer haklara ek olarak isteğe bağlı olarak katkıda bulunabileceği bir sigortama sistemini temsil eder. Çalışanlar, kendi istekleri doğrultusunda primlerini artırabilir ve ek ödemeler yaparak genel sağlık sigortası avantajlarından yararlanabilirler. Aynı şekilde, emekli aylığı gibi ek haklara erişim için de ekstra prim ödemeleri gerçekleştirebilirler.
İşverenlerin, zorunlu olarak prim ödemesi yapması gerektiği bir gerçektir. Ancak, kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödeyerek kendi sigorta hizmetlerini genişletmesi mümkündür.
Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?
Sigorta primi hesaplanırken, birden çok faktör göz önünde bulundurulur. Bu faktörler arasında sigortalının yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu, mesleği, risk profili, geçmiş sigorta talepleri ve sigorta kapsamı yer alır. Sigorta şirketleri, bu faktörleri değerlendirerek sigorta primini belirler.
Prim hesaplaması yapılırken bazı temel adımlar izlenir:
- Sigortalının risk profili analiz edilir. Sigortalının yaşadığı riskler, sigorta primini etkileyen en önemli faktördür.
- Sigorta şirketi, sigortalının brüt gelirini göz önünde bulundurur. Brüt gelir, sigortalının belirli bir dönem için elde ettiği toplam geliri ifade eder.
- Sigorta poliçesinin kapsamı değerlendirilir. Daha kapsamlı bir poliçe, daha yüksek bir prim ödenmesini gerektirebilir.
- Sigortalının sağlık durumu ve mesleği, sigorta priminin hesaplanmasında önemli bir rol oynar. Riskli bir meslekte çalışan ve sağlık sorunları olan bir kişi, daha yüksek bir prim ödeyebilir.
Sigorta primi hesaplaması, sigortanın türüne, sigortalının risk profiline ve sigortanın kapsamına bağlı olarak değişir. Sigortalılar, sigorta şirketlerinden prim teklifi alarak kendileri için en uygun poliçe seçimini yapabilirler.
Sonuç olarak, sigorta primi, bir sigorta poliçesi kapsamında ödenen miktarı ifade eder. Ek olarak, sigortalının risk profili, sigortanın kapsamı ve poliçenin süresine göre hesaplanır. Bu prim, sigortalıyı beklenmedik mali durumların etkilerinden korurken, sigorta şirketlerine de riski yönetmeleri için finansal kaynak sağlar.
Ekocari ön muhasebe programı kullanarak prim hesaplama sürecini etkin bir şekilde yönetebilir, çalışanlarınızın prim hesaplamalarını ve ödemelerini kolayca takip edebilirsiniz. Ek olarak, Ekocari ile e-Fatura ve e-Arşiv fatura gibi birçok iş sürecinizi hızlandırabilirsiniz.