Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, bir iş faaliyetine son verildiğinde çalıştığı süreye bağlı olarak işveren tarafından işçiye ödenen maddi bir ödemedir. Çalışanın kıdem tazminatı kazanabilmesi için bazı koşulların gerçekleşmiş olması gereklidir.
Çalışanın Kıdem Tazminatı Kazanabilmesi:
En Az Bir Yıllık Kıdem Süresi: Öncelikle işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için iş akdinin sona erdiği zaman iş yerinde en az bir yıl boyunca çalışmış olması gerekmektedir.
İş Akdinin Belirli Nedenlerle Sona Ermesi: İşçinin kıdem tazminatına alabilmesinin ikinci koşulu iş akdinin aşağıda yazan nedenlerden biri nedeniyle sona ermesidir.
- İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymaması,
- İşçinin vefatı halinde,
- İşçinin zorunlu askerlik nedeniyle,
- İşçinin yaşlılık ve emeklilik durumu,
- Kadın işçinin evlenmesi
Bu koşullar gerçekleştiği durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanmış olacaktır.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatı, her bir çalışma yılı için hesaplanan 30 günlük brüt ücret miktarını temsil eder. Bu hesaplamada, işçiye maaşın yanında yol, yemek gibi yan ödemeler yapılıyorsa hesaplamalara dahil edilir.
Çalışanın son brüt ücreti, çalıştığı yıl ile çarpılır. Bu hesaplama sırasında yılın kesirleri dikkate alınır; yani, kalan aylar günlüğe çevrilir ve son brüt ücret 365'e bölünerek günlük ücret elde edilir. Bu günlük ücret ile güne çevrilen çalışma süreleri çarpılır ve tüm bu hesaplanan rakamlar toplanır.
Eğer hesaplanan kıdem tazminatı, belirli bir dönem için geçerli olan tazminatın tavanını aşmıyorsa (01.07.2023 - 01.01.2024 dönemi için 23 bin 489.83 TL), sadece tutar üzerinden damga vergisi kesintisi yapılır.
Eğer hesaplanan tazminat tavanı aşarsa ve işveren, aşan kısmı ödemeyi kabul ederse, bu aşan kısmın bir kısmı gelir vergisi kesintisine tabi olacaktır. Gelir vergisi oranları, birikmiş vergi matrahına göre değişir. %15 ile %40 arasında artan oranlara sahiptir.
2023 Yılı Örnek Kıdem Tazminatı Hesaplaması:
Tablodaki verilere göre örnek bir kıdem tazminatı hesaplaması şöyledir.
- İşe giriş tarihi: 05.05.2021
- İşten çıkış tarihi: 05.07.2023
- Kıdem süresi toplamı: 2 yıl 2 ay
- En son alınan brüt ücret: 21.000
- Kıdem tazminatı tavanı: 23.489,83
- 2 sene için hesaplanan tazminat tutarı: 21.000 x 2 yıl = 42.000 TL
- Günlük ücret: 21.000/30 = 700 TL
- 2 ay için hesaplanan kıdem tazminat tutarı: 700 x 30 gün x 2/12 ay = 3.500
- Toplam brüt tazminat tutarı: 42.000 + 3.500 = 45.500
Kıdem Tazminatı Neleri Kapsar?
Kıdem tazminatı hesaplamalarında, çıplak ücretin yanı sıra diğer ödemelerin de detaylı bir şekilde incelenmesi gerekir. Hesaplama sürecinde bu detayların dikkate alınması, çalışanın toplam maddi kazancını doğru bir şekilde yansıtmak adına önemlidir.
Kıdem Tazminatında Dikkate Alınması Gereken Ödemeler
Aile yardımı, sağlık yardımı, giyecek yardımı, mali sorumluluk tazminatı, bayram harçlığı, lojman tahsisi, yıpranma tazminatı, taşıt yardımı, konut yardımı, sosyal yardım niteliğinde ayakkabı, temettü, çocuk zammı, kasa tazminatı, teşvik primi, aylık primler gibi ödemeler; yemek yardımı, havlu-sabun yardımı gibi sosyal yardımların yanı sıra kıdem tazminatı hesaplamalarında dikkate alınması gereken çeşitli ek ödemelerdir. Bu detaylar, çalışanın toplam maddi avantajlarını doğru bir şekilde değerlendirmek için önemlidir.
Kıdem Tazminatında Dikkate Alınmayan Ödemeler
Hafta tatil ücreti, evlenme yardımı, izin harçlığı, genel tatil ücreti, iş arama yardımı, hastalık yardımı, bir kere verilen ikramiyeler, seyahat primleri, devamlılık göstermeyen primler, devamlı olmayan bayram harçlığı, harcırah, fazla çalışma ücreti, yıllık izin ücreti gibi ödemeler, kıdem tazminatı hesaplamalarında dikkate alınmayan ek ödemelerdir.
Siz de Ekocari ön muhasebe programı ile işletmenizin tüm ödemelerini kolayca görüntülemek, planlamak ve yönetmek için şimdi ücretsiz deneyin