Fatura Türleri Nelerdir? Kaç Çeşit Fatura Tipi Vardır?

Ekonominin ve ticari faaliyetlerin en temel yasal belgesi faturadır. Her türlü ticari işlemin finansal ispatı olarak kullanılan faturalar işletmenin tüm finansal, üretim ve hizmet süreçlerinin belgelenmesini sağlamaktadır. Ülke ekonomisinin yasal düzenlemelere uygun bir şekilde yürütülebilmesi için de en temel belge olmaktadır.

Fatura Türleri Nelerdir? Kaç Çeşit Fatura Tipi Vardır?

Fatura, bir mal veya hizmetin satışını veya satın alınmasını kaydeden resmi bir belgedir. Türkiye'de fatura türleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

• Fatura: Ticari işlemlerin kaydı için kullanılan temel fatura türüdür. Satışa ilişkin tüm bilgileri içerir, özellikle satıcının ve alıcının isimlerini, ürünlerin ve hizmetlerin ayrıntılarını, fiyatları, miktarları ve ödeme koşullarını belirtir.
• İrsaliye: Mal veya hizmetlerin taşınması için kullanılan bir belgedir. Ürünlerin teslim alınmasını ve nakliyesini takip etmek için kullanılır.
• Avans Faturası: Satıcının, alıcıdan aldığı avansın belirlendiği faturadır.
• Proforma Fatura: Uluslararası ticarette kullanılan bir ön fatura türüdür. Belirli bir mal veya hizmet için öngörülen fiyatları ve diğer ayrıntıları gösterir.
• Elektronik Fatura (e-Fatura): Kağıt yerine elektronik ortamda oluşturulan ve saklanan bir fatura türüdür.
• e-Arşiv Fatura: Kağıt yerine elektronik ortamda oluşturulan ve saklanan fatura türüdür.
• e-İrsaliye: Kağıt yerine elektronik ortamda oluşturulan ve saklanan irsaliye türüdür.
• Fatura İptal: Yanlış veya hatalı faturaların iptali için kullanılan bir belgedir.
• Fatura Düzeltme: Yanlış veya hatalı faturaların düzeltilmesi için kullanılan bir belgedir.

Bu fatura türlerinden hangisi kullanılacaksa, o işlem için uygun olanı seçilir ve fatura düzenlenir.

Hizmet Faturaları Nelerdir?

Hizmet faturaları, bir hizmetin satışını veya satın alınmasını kaydeden resmi belgelerdir. Türkiye'de hizmet faturaları, aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

• Basit Hizmet Faturası: Ticari işletmelerin, küçük çaplı hizmetlerde, işletme dışındaki müşterilere verilen hizmetlerde kullanılan bir fatura türüdür. Basit hizmet faturası, fatura kesilmeden önce tahsilatın yapıldığı durumlarda kullanılabilir.
• İnşaat Hizmetleri Faturası: İnşaat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, müşterilerine sundukları hizmetleri belgelendirdikleri bir fatura türüdür. İnşaat işleri kapsamında yapılan tüm işlemler bu fatura türü ile kaydedilir.
• Mühendislik Hizmetleri Faturası: Mühendislik hizmeti sunan işletmelerin, müşterilerine sundukları hizmetleri belgelendirdikleri bir fatura türüdür. Mühendislik hizmetleri faturası, genellikle proje bazlı işlerde kullanılır.
• Danışmanlık Hizmetleri Faturası: Danışmanlık hizmeti sunan işletmelerin, müşterilerine sundukları hizmetleri belgelendirdikleri bir fatura türüdür. Danışmanlık hizmetleri faturası, genellikle müşterilerle yapılan anlaşmalara göre saatlik, günlük veya proje bazlı olarak düzenlenir.
• Seyahat Acentesi Hizmetleri Faturası: Seyahat acentesi hizmeti sunan işletmelerin, müşterilerine sundukları hizmetleri belgelendirdikleri bir fatura türüdür. Seyahat acentesi hizmetleri faturası, uçak bileti, konaklama, araç kiralama gibi hizmetlerin satışında kullanılır.

Bu fatura türlerinden hangisi kullanılacaksa, o işlem için uygun olanı seçilir ve fatura düzenlenir.

İade Faturası Nedir?

İade faturası, daha önce düzenlenmiş bir satış faturasının iptal edildiğini ve ürünlerin geri alındığını belirten bir belgedir. İade faturası, ürün iadesi yapılan işlemin kaydını tutar ve vergi beyannamelerinde deklare edilir.

İade faturası, önceden kesilmiş bir faturanın düzeltme veya iptal edilmesi gerektiğinde kullanılır. Satın alınan ürün veya hizmet geri verildiğinde, orijinal fatura iptal edilir ve iade faturası düzenlenir. İade faturasında, iade edilen ürün veya hizmetin ayrıntıları, iade tarihleri, iade edilen miktarlar ve ödeme koşulları yer alır.

İade faturası, orijinal faturanın yanında saklanmalı ve ilgili muhasebe kayıtlarında kullanılmalıdır. Türkiye'de iade faturası düzenleme işlemi, Vergi Usul Kanunu'na göre düzenlenmekte olup, iade işleminin gerçekleştiği ay içerisinde düzenlenmesi gerekmektedir.

İrsaliyeli Fatura Nedir?

İrsaliyeli fatura, mal sevkiyatının yapıldığını ve fatura edilen malın sevk edildiğini gösteren bir fatura türüdür. İrsaliyeli fatura, hem bir irsaliye hem de bir fatura niteliği taşır. İrsaliyeli fatura düzenlenmesi, Vergi Usul Kanunu'na göre zorunlu tutulmuştur ve özellikle mal sevkiyatı yapan işletmeler tarafından sıklıkla kullanılır.

İrsaliyeli fatura, malın teslim edildiğini ve fatura edildiğini gösterir. Malın taşındığı aracın plakası, sürücüsünün ismi ve kimlik numarası gibi bilgiler de irsaliyeli faturada yer alır. İrsaliyeli fatura aynı zamanda bir depo çıkış belgesi olarak da kullanılabilir.

Türkiye'de, mal sevkiyatı yapılan işletmelerin, fatura kesmekle birlikte, sevk edilen mallar için de ayrıca irsaliye düzenlemesi zorunludur. İrsaliyeli fatura, irsaliye ve fatura işlemlerini tek bir belge haline getirerek, işletmelerin işlemlerini daha hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirmelerine yardımcı olur.

Stopajlı Fatura Nedir?

Stopajlı fatura, Türkiye'de özellikle serbest meslek sahipleri veya müstahsil makbuzu kullanan işletmeler tarafından kullanılan bir fatura türüdür. Bu fatura türünde, ödenmesi gereken vergi, işveren tarafından doğrudan faturadan kesilir ve devlete ödenir. Bu kesilen vergi, stopaj olarak adlandırılır.

Stopajlı fatura, işverenin vergi dairesi adına vergi ödemesini kolaylaştırmak için kullanılır. İşveren, faturada belirtilen tutardan kesilecek stopaj oranını belirler ve faturanın toplam tutarından bu tutarı düşerek vergiye tabi olan tutarı hesaplar. İşletme, vergiyi fatura bedelinden keserek doğrudan devlete öder ve alıcının vergi borcu oluşmaz.

Stopajlı faturalar genellikle, serbest meslek sahipleri, müstahsil makbuzu kullananlar, işletmelerin taşeron veya alt yüklenici firmaları, avukatlar, mühendisler ve doktorlar gibi meslek grupları tarafından kullanılır. Vergi Usul Kanunu'na göre, belirli bir tutarın üzerindeki işlemlerde stopajlı fatura kullanımı zorunludur.

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, Türkiye'de işlem yapan bazı işletmelerin, belirli işlemler için ödenecek vergiyi fatura üzerinden tahsil etmeleri gerektiğinde kullanılan bir fatura türüdür. Bu fatura türünde, işletme, faturada belirtilen tutardan önceden belirlenmiş bir oranda vergiyi tevkif eder ve bu vergiyi devlete öder. Bu kesilen vergi, tevkifat olarak adlandırılır.

Tevkifatlı fatura, genellikle işletmelerin alt yüklenici veya taşeron firmaları ile yaptığı sözleşmelerde kullanılır. İşveren, alt yüklenici veya taşeron firmadan aldığı hizmetin bedeli üzerinden vergi kesintisi yapar ve ödemesi gereken vergiyi faturadan düşer. Bu sayede, alt yüklenici veya taşeron firmaların vergi borcu oluşmaz.

Tevkifatlı fatura, ayrıca bazı özel durumlarda da kullanılır. Örneğin, belli bir tutarın üzerindeki gayrimenkul satışları, özel tüketim vergisi ve bazı hizmetler için tevkifatlı fatura kullanımı zorunludur.

Tevkifatlı fatura, işletmelerin vergi yükümlülüklerini yerine getirmelerini kolaylaştırır ve işletmelerin ödemelerini düzenli bir şekilde yapmasını sağlar.

e-Fatura ve e-Arşiv Nedir?

E-fatura, işletmelerin fatura oluşturup dijital olarak göndermelerine imkan tanıyan bir elektronik fatura sistemidir. E-fatura, geleneksel kağıt faturalarla aynı yasal geçerliliğe sahiptir. E-faturanın amacı, fatura sürecini kolaylaştırmak, maliyetleri azaltmak ve işletmelerin verimliliğini artırmaktır.

E-arşiv ise elektronik arşiv sistemidir ve işletmelerin fatura ve ilgili belgelerini dijital formatta saklamalarına olanak sağlar. E-arşiv, Türk vergi sistemi kapsamında bulunan, e-Fatura düzenleyen işletmeler için zorunludur. E-arşiv, önemli belgelerin güvenli ve verimli bir şekilde saklanmasını sağlar.